Folle Blanche – de vergeten aromatische druif

Folle blanche is een bijna vergeten druifvariëteit. De naam verwijst vermoedelijk naar de krachtige groei en hoge opbrengst van de wijnstokken. ‘Folle’ komt af van ‘fou’ wat zoiets als ‘krankzinnig’ betekent. Al in stukken uit 1696 wordt deze druif genoemd. Rond 1865 begon de neergang van de folle blanche. In die tijd kwam de phylloxera als verstekeling mee uit Amerika en deze druifluis vernietigde in een korte periode 95% van de wijngaarden in de Cognac-regio. De ugni blanc werd de nieuwe druif,  resistent tegen de phylloxera en ook weerbaarder tegen ongunstige weersomstandigheden. De dunne schil van de folle blanche is veel kwetsbaarder bij bijvoorbeeld hevige regenval. Dat is ook te zien bij het bezoekerscentrum van Camus in Cognac. Daar staan drie rijen met druivenranken: ugni blanc, colombard en folle blanche. Als de ugni blanc is getroffen door meeldauw, dan weet je dat de twee andere druiven ook zijn afgeschreven. Andersom hoeft dat niet het geval te zijn. In de Cognac-streek lukt gemiddeld een op de drie oogsten van de folle blanche. Dat maakt deze druif commercieel gezien niet interessant.

Maar waarom gebruiken sommige cognac-producenten deze druif dan nog? Een groot voordeel is dat de folle blanche zeer aromatisch is. Bij een bezoek aan Claude Thorin kreeg ik hun cognac Folle Blanche 2000, een 16-jarige cognac van 100% folle blanche. Tot aan het eind van het bezoek heb ik het glas in mijn handen gehouden, frequent nippend. Natuurlijk moest dat glas tussentijds een keer worden bijgevuld. Het was vooral die heerlijke florale geur die me in vervoering bracht. Een ander voordeel is de reeds eerdere genoemde hogere opbrengst die de wijnstokken in vergelijking tot de ugni blanc  opleveren. En de wijn die de folle blanche oplevert, heeft een hoge zuurgraad, wat zeer geschikt is voor destillatie.

In het verleden waren er meer huizen die met een 100% folle blanche cognac kwamen, bijvoorbeeld Bache-Gabrielsen. Vandaag de dag zijn zulke cognacs uitzonderingen. Naast Claude Thorin zijn er nog zes andere cognac-huizen met een 100% folle blanche. Die van Raymond Ragnaud (2002) is ook in Nederland verkrijgbaar. Deze heeft acht jaar gerijpt. Een derde is de ‘Epicure’ van Godet. Na een bezoek aan dit huis in La Rochelle nam ik deze cognac mee als souvenir. Helaas is deze heerlijke cognac (nog) niet in Nederland verkrijgbaar. In april 2017 bezochten we de familie Pasquet en na afloop kregen we een proefflesje van hun Folle Blanche (2010) mee. Deze was afgevuld op 57,1% alcohol. Je proeft de potentie van deze cognac, maar van mij mag die nog enkele jaren rijpen. Op onze verlanglijst staan verder de folle blanche cognacs van Dudognon, Château de Beaulon (7 ans vsop) en Guy Pinard.

In Armagnac wordt de folle blanche nog veel gebruikt. Martine Lafitte van Domaine Boingnères is een groot fan. Voor mij was haar Folle Blanche 1968 (37 jaar) het lekkerste gedistilleerde drankje dat ik ooit heb geproefd. Op dit moment is de Folle Blanche 1986 haar persoonlijke favoriet uit haar range. Ook Tariquet heeft verschillende 100% armagnacs in haar range en verschillende andere armagnacs van hun bestaan voor een deel uit folle blanche. Wij verkopen ook Dartigalongue – het oudste armagnac-huis dat alles zelf doet – en dit huis werkt ook veel met folle blanche.

Voorlopig kan ik nog even vooruit met mijn eigen collectie folle blanche cognacs, maar ik hoop dat we de andere snel aan ons assortiment kunnen toevoegen. Dat is in mijn ogen niet zozeer een verbreding, maar een echte verrijking van onze collectie. In de tussentijd, kom die van Claude Thorin eens bij ons proeven. Dan snap je meteen waarom we veel cognac zelf importeren!

Harold van der Werff